KIRKPINAR’IN EFSANEVİ PEHLİVANLARI-Gaddar Kel Aliço-Koca Yusuf-Kurtdereli Mehmet Pehlivan-Adalı Halil
GADDAR KEL ALİÇO (1844-1913)
Plevne’nin Ozikoviça Köyü’nde doğdu. Yağlı güreşlerin en şöhretli ismi, başpehlivanlığı 26 kez kazanan Kel Aliço’dur. Kavasoğlu İbrahim Pehlivan tarafından Kara İbo ile birlikte Abdülaziz döneminde saraya alındı. Sert güreştiği için “gaddar” namıyla anıldı. Huzur güreşlerinde Sultan Abdülaziz’in başpehlivanlarından Makarnacı Hüseyin ve Arnavutoğlu Ali Pehlivanlarla güreşti. Kavasoğlu’ndan sonra Kırkpınar’a katılarak Sarayiçi meydanında efsanevi güreşler yaptı. 1894’e kadar başpehlivanlık ünvanını kimseye kaptırmadı.
KOCA YUSUF (1859-1898)
Bulgaristan’ın Şumnu iline bağlı Karalar Köyü’nde doğdu. Güreşi Kel İsmail Pehlivan ve Pomak Osman Pehlivan’dan öğrendi. Başa soyunduğu yıllarda Aliço Kırkpınar Başpehlivanı’ydı. “Türk gibi kuvvetli” sözü Fransa’da onun için söylenmiştir. Başa soyunduğu günden beri hiç yenilmediği için “Gökte nasıl bir güneş varsa, yerde de yalnız bir Yusuf vardır” diye övünür. Çağının ünlü pehlivanlarıyla güreştikten sonra Fransa’ya gitti. Birlikte olduğu Türk güreşçiler ve Fransız güreşçilerle güreşti. Fransa’dan ayrıldıktan sonra Amerika’ya giden Yusuf, Amerikalı güreşçilerle yaptığı karşılaşmalardan da önemli miktarda para kazandı. Yurda dönmek üzere New York’tan hareket eden Bourgogne vapuruna binen Koca Yusuf, geminin batmasıyla trajik bir şekilde yaşamını yitirdi.
KURTDERELİ MEHMET (1872-1939)
Bulgaristan’ın Tırnova ili Selvi kazasının Bukurova Köyü’nde doğdu. Ailesi savaş nedeniyle göç ederek Balıkesir’in Kurtdere Köyü’ne yerleşti. Döneminin ünlü pehlivanları Katrancı Mehmet, Koca Yusuf Adalı Halil ile başa güreşti. Koca Yusuf ve arkadaşlarını Paris’e götüren Doublier tarafından Katrancı Mehmet ile birlikte Kurtdereli’de P4aris’e götürüldü. Burada Fransız ve Bulgar güreşçilerle güreş tuttu. 1899 Kırkpınar’ın da Adalı Halil ve Kara Osman’ı yenerek Kırkpınar Başpehlivanı oldu. Tekrar Avrupa’ya giderek Berlin ve Paris’te büyük güreşçilerle karşılaştı. 1931 yılında Ankara’da “Ben her güreşte arkamda Türk milletinin bulunduğunu ve millet şerefini düşünürdüm” sözleri üzerine Atatürk, kendisine spor tarihimize geçen mektubu yazarak takdirlerini bildirdi ve 1000 lira ile ödüllendirdi.
ADALI HALİL (1866-1925)
Yağlı güreşin efsanevi ismi Edirne’nin Adaiçi bucağının Kiliseli Köyü’nde doğdu. Koca Yusuf’un, Aliço’nun başpehlivanlığını zorladığı yıllarda başa güreşmeye başladı. Ustası Aliço’dur. Köyleri yakın olduğundan Aliço’ya yaklaşarak onun ustalığından ve ününden yararlandı. Koca Yusuf, Katrancı, Kurtdereli ile güreşti. 1899 yılında Amerika’ya gitti. Para kazanarak yurda döndü. Hamburg, Berlin, Liege ve Viyana’da güreşlere katıldı. Kırkpınar’da defalarca başpehlivanlık kazandı. Amerikalıların “Sultanın Aslanı” sanını taktığı, yaşamı kahramanlıklarla dolu Adalı Halil, örnek kişiliği takdir edilen ve güreş tarihimizin altın çağının en önemli birkaç isminden biridir. Her yıl Kırkpınar Güreşleri onun mezarını ziyaretle başlar.
